Spis treści:
- Czym są uchwały antysmogowe?
- Kluczowe daty i wprowadzane zmiany
- Zmiany dla miast i kominków
- Kary za łamanie przepisów
- Programy wsparcia finansowego
- Co oznaczają uchwały dla mieszkańców?
Czym są uchwały antysmogowe?
Uchwały antysmogowe, to akty prawa miejscowego regulujące zasady użytkowania instalacji grzewczych i stosowania paliw na danym terenie. Przyjęto je w większości województw w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń, które są główną przyczyną smogu. Regulacje te, wskazują dopuszczalne rodzaje urządzeń grzewczych oraz paliw, a także obszary ich obowiązywania - mogą obejmować całe województwa lub konkretne miejscowości.
Na przykład w województwie dolnośląskim, uchwały antysmogowe przyjęto osobno dla Wrocławia, miejscowości uzdrowiskowych i reszty regionu. W Małopolsce i na Mazowszu wymagane są urządzenia spełniające unijne normy tzw. ekoprojektu, a na Śląsku i Opolszczyźnie dopuszczono kotły 5 klasy.
Kluczowe daty i wprowadzane zmiany
Nie wszystkie przepisy wchodzą w życie jednocześnie. Uchwały przewidują okresy przejściowe, aby mieszkańcy mogli dostosować swoje instalacje grzewcze do nowych wymogów. Wprowadzono harmonogramy zmian, z których najważniejsze to:
- Od 1 stycznia 2024 r.: Zakaz eksploatacji kotłów pozaklasowych w województwach kujawsko-pomorskim, lubelskim i zachodniopomorskim.
- Od 1 lipca 2024 r.: Zakaz użytkowania kotłów poniżej klasy 3 na Dolnym Śląsku.
- Od 1 września 2024 r.: Zakaz stosowania kotłów poniżej klasy 3 w województwie pomorskim.
W niektórych województwach, takich jak śląskie, najstarsze instalacje miały zostać wycofane już w 2022 roku, a pozostałe urządzenia klasy niższej niż 5 mają zniknąć do 2028 r. Na Opolszczyźnie daty te są jeszcze bardziej odległe – wymiana kotłów bezklasowych ma zakończyć się do 2029 r., a kominków niespełniających norm emisji do 2035 r.
Zmiany dla miast i kominków
Uchwały antysmogowe, często obejmują także szczegółowe regulacje dotyczące miast. Przykładowo, w Krakowie od września 2019 r. obowiązuje zakaz palenia węglem i drewnem w kotłach, piecach i kominkach. W Warszawie wprowadzono zakaz używania węgla kamiennego, który obowiązuje od 2023 r., a na Mazowszu przewiduje się jego rozszerzenie na okoliczne gminy do 2028 r.
W Małopolsce i na Śląsku, nowo instalowane kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu. Starsze urządzenia, mogą być użytkowane pod warunkiem wyposażenia w elektrofiltry, zmniejszające emisję pyłów. W przypadku braku możliwości modernizacji, mieszkańcy muszą liczyć się z koniecznością ich wymiany.
Kary za łamanie przepisów
Nieprzestrzeganie przepisów uchwał antysmogowych, wiąże się z dotkliwymi sankcjami. Straż miejska oraz inne uprawnione organy, mogą nakładać mandaty w wysokości do 500 zł. W przypadku poważniejszych naruszeń, kara grzywny może wynosić nawet 5 tys. zł. Osoby prowadzące działalność gospodarczą, podlegają kontrolom inspektorów ochrony środowiska.
Właściciele instalacji grzewczych, muszą również okazywać dokumenty potwierdzające zgodność urządzeń z wymogami uchwały. Od 2020 r. obowiązuje wymóg, aby instrukcje użytkowania urządzeń zawierały dane o wynikach badań emisji.
Programy wsparcia finansowego
Dla osób chcących wymienić stare piece i kotły, dostępne są różne formy wsparcia finansowego. Program „Czyste Powietrze” umożliwia uzyskanie dotacji na nowoczesne urządzenia grzewcze i termomodernizację domów. Nabór wniosków trwa od 2018 r. do 2027 r., a maksymalne dofinansowanie może wynosić nawet 90% kosztów kwalifikowanych.
W 2019 r. uruchomiono również program „Mój Prąd”, który wspiera instalację fotowoltaiki, co obniża koszty eksploatacji ekologicznych systemów grzewczych. Dodatkowo obowiązuje ulga termomodernizacyjna, pozwalająca odliczyć wydatki od podstawy opodatkowania.
Co oznaczają uchwały dla mieszkańców?
Uchwały antysmogowe, mają na celu poprawę jakości powietrza i ochronę zdrowia obywateli. Wymuszają jednak na mieszkańcach inwestycje w nowoczesne systemy grzewcze, co dla wielu wiąże się z wysokimi kosztami. Aby złagodzić ten efekt, władze lokalne oraz państwowe oferują dopłaty i ulgi.
Pomimo trudności we wdrażaniu przepisów, uchwały antysmogowe są kluczowym elementem strategii walki z zanieczyszczeniem powietrza w Polsce. Dzięki nim w najbliższych latach możliwe jest znaczne ograniczenie emisji szkodliwych substancji i poprawa jakości życia mieszkańców.
Źródło: Murator